Home
Năm 1972, các đại biểu từ 122 quốc gia đã tập trung tại Stockholm (Thụy Điển) cho Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường Con người. Cuộc họp đã khởi động việc thành lập các bộ môi trường trên toàn thế giới và đàm phán các thỏa thuận toàn cầu mới để bảo vệ môi trường con người.
50 năm trôi qua, dưới đây là nhìn lại cách hội nghị mang tính bước ngoặt đã định hình 5 thập kỷ hành động vì môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững trên toàn thế giới.
Năm 1972
Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường con người được triệu tập.
Được tổ chức tại Stockholm, Thụy Điển, hội nghị mang tính bước ngoặt này đặt môi trường vào chương trình nghị sự toàn cầu và dẫn đến sự hình thành của UNEP. Đỉnh điểm là việc thông qua Tuyên bố Stockholm và Kế hoạch Hành động vì Môi trường Con người, bắt đầu cuộc đối thoại giữa các nước công nghiệp phát triển và đang phát triển về mối liên hệ giữa môi trường, tăng trưởng kinh tế và phúc lợi của con người.
Nguồn ảnh:UN Photo/Yutaka Nagat
Năm 1973
UNEP mở trụ sở đầu tiên.
Vào tháng 10, Tổng thống Kenya Jomo Kenyatta đã khánh thành trụ sở của UNEP tại Nairobi. Tổ chức có nhiệm vụ giám sát tình trạng môi trường, cung cấp thông tin cho việc hoạch định chính sách với khoa học và phối hợp các ứng phó toàn cầu đối với các thách thức môi trường. Sự thành lập của UNEP đánh dấu lần đầu tiên một tổ chức quốc tế có trụ sở tại Miền Nam Toàn cầu.
(Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (United Nations Environment Programme — UNEP) là một cơ quan của LHQ điều phối các hoạt động môi trường của Liên Hợp Quốc, hỗ trợ các nước đang phát triển trong việc thực hiện các chính sách và các cách làm hợp lý về môi trường).
Các quốc gia thông qua Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp.
Là nền tảng của các nỗ lực bảo tồn quốc tế, hiệp định sẽ điều chỉnh và trong một số trường hợp, lệnh cấm buôn bán hơn 38.000 động vật và thực vật, bao gồm một số loài nguy cấp nhất hành tinh. Gần 1 triệu loài động thực vật đang bị đe dọa tuyệt chủng do hoạt động buôn bán trái phép động vật hoang dã trị giá 23 tỷ đô la Mỹ. Cho đến nay, không có loài nào trong danh sách CITES bị tuyệt chủng.
Ngày Môi trường Thế giới ra mắt.
Vào ngày 5 tháng 6, thế giới kỷ niệm Ngày Môi trường Thế giới đầu tiên với chủ đề “Chỉ một Trái đất”. Sự kiện này nâng cao nhận thức về sự mong manh của hành tinh và cho thấy sự suy thoái môi trường đang phá hoại sự thịnh vượng như thế nào. Kể từ đó, Ngày Môi trường Thế giới đã được tổ chức hàng năm, khuyến khích hành động bảo vệ Trái đất và nhấn mạnh mối liên hệ giữa sức khỏe con người và hành tinh.
Nguồn ảnh:UNEP
Năm 1974
Chương trình Vùng biển được thành lập.
Chương trình gắn kết các quốc gia láng giềng với nhau để giảm thiểu ô nhiễm đại dương và bảo vệ sinh vật biển. Hơn 143 tiểu bang tham gia vào chương trình và các công ước liên quan của nó bao gồm 18 khu vực, từ Địa Trung Hải đến Caribe đến Đông Nam Thái Bình Dương. Ở nhiều nơi, chương trình đã giúp ngăn chặn sự suy giảm của các đại dương.
Hình ảnh: UN Photo/Michos Tzovaras
Năm 1979
Các quốc gia thông qua Công ước về các loài di cư.
Còn được gọi là Công ước Bonn, hiệp định sẽ bảo vệ hơn 600 sinh vật di cư, bao gồm dơi, khỉ đột, cá mập trắng lớn, bướm chúa và chim nước. Nhiều loài trong số đó giúp cung cấp thực phẩm và cơ hội thu nhập thông qua du lịch cho cộng đồng địa phương và bản địa.
Hình ảnh: UN/Miguel Gonzalez
Các quốc gia ký Công ước về ô nhiễm không khí xuyên biên giới tầm xa.
Được đưa ra trong bối cảnh công chúng phản đối kịch liệt về mưa axit và những tác động đến sức khỏe của nó, hiệp ước đã giúp giảm đáng kể lượng hóa chất độc hại, bao gồm lưu huỳnh và oxit nitơ, treo trên các thành phố. Công ước ngăn chặn 600.000 ca tử vong sớm hàng năm ở châu Âu, và dẫn đến không khí sạch hơn, rừng trong lành hơn và đất năng suất hơn ở Bắc Mỹ.
Nguồn ảnh:UNEP
Năm 1982
UNEP khởi động Chương trình Montevideo.
Được Hội đồng điều hành của UNEP thông qua, chương trình sẽ đặt ra các ưu tiên cho việc xây dựng luật môi trường toàn cầu và dẫn đến các thỏa thuận lớn, bao gồm các công ước Basel, Stockholm và Rotterdam, và Nghị định thư Montreal.
Năm 1987
Thế giới thông qua Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ôzôn.
Thỏa thuận đa phương về môi trường mang tính bước ngoặt đã loại bỏ gần 100 chất hóa học làm suy giảm tầng ôzôn, trong đó một lỗ thủng cỡ lục địa đã được hình thành. Ôzôn, vốn bảo vệ Trái đất khỏi bức xạ cực tím có hại từ mặt trời, hiện được cho là sẽ lành lại vào những năm 2060. Mỗi năm, giao thức này giúp bảo vệ 2 triệu người khỏi ung thư da.
Nguồn ảnh:UNEP
Tương lai chung của chúng ta được xuất bản.
Ấn phẩm mang tính bước ngoặt, còn được gọi là Báo cáo Bruntland, định nghĩa phát triển bền vững là “Sự phát triển đáp ứng các nhu cầu của hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng của các thế hệ tương lai đáp ứng nhu cầu của chính họ.” Báo cáo đã đưa môi trường và sự phát triển trở thành những vấn đề quan trọng được kết nối với nhau.
Năm 1988
Thành lập Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC).
Do UNEP và Tổ chức Khí tượng Thế giới phát động, IPCC cung cấp cho các chính phủ nghiên cứu khoa học để hướng dẫn hoạch định chính sách. Báo cáo mới nhất của nó, một “mã màu đỏ cho nhân loại”, cho thấy rằng sự nóng lên toàn cầu đang ảnh hưởng đến mọi khu vực và ở một số nơi, biến đổi khí hậu đã trở nên không thể đảo ngược. Các báo cáo của IPCC đã làm nổi bật cuộc khủng hoảng khí hậu và dẫn đến việc thành lập Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu vào năm 1990.
Nguồn ảnh: IPCC
Năm 1989
Các quốc gia thông qua Công ước Basel.
Được ký bởi 183 quốc gia, hiệp ước đặt ra các quy định nghiêm ngặt về việc di chuyển và xử lý chất thải nguy hại. Nó sẽ giúp ngăn chặn việc loại bỏ các chất hóa học nguy hiểm ở các nước đang phát triển, bao gồm cả ở châu Phi, nơi đã chứng kiến một dịch đổ chất độc hại. Chương trình đối tác về chất thải nhựa và tài trợ nhỏ của công ước đang hỗ trợ khoảng 50 quốc gia đang phát triển tăng cường năng lực quản lý chất thải nhựa.
Năm 1991
Ra mắt Cơ sở Môi trường Toàn cầu.
Được công bố vào đêm trước của Hội nghị thượng đỉnh Trái đất Rio, cơ sở này được thiết kế để giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách nhất của hành tinh. Kể từ đó, nó đã cung cấp hơn 21,7 tỷ đô la tài trợ và huy động thêm 119 tỷ đô la đồng tài trợ cho hơn 5.000 dự án và chương trình. Nhiều người trong số đó đã nhấn mạnh mối liên hệ giữa môi trường lành mạnh và sự thịnh vượng của con người.
Năm 1992
Liên hợp quốc tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Trái đất.
Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường và Phát triển, còn được gọi là Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất, diễn ra tại Rio de Janeiro vào dịp kỷ niệm 20 năm hội nghị Stockholm năm 1972. Khoảng 175 quốc gia thông qua Tuyên bố Rio về Môi trường và Phát triển và khởi động Chương trình Nghị sự 21, một kế hoạch nhằm đạt được sự phát triển bền vững trong thế kỷ 21.
Nguồn ảnh: We Canada
Các nhà lãnh đạo ký Công ước Đa dạng Sinh học.
Công ước điều chỉnh việc bảo tồn đa dạng sinh học, sử dụng bền vững các thành phần của nó và chia sẻ công bằng lợi ích từ việc sử dụng các nguồn gen.
Kể từ năm 2010, các khu bảo tồn có diện tích 21 triệu km2 đã được thành lập để bảo vệ đa dạng sinh học và hệ sinh thái. Vào năm 2022, một khuôn khổ về đa dạng sinh học sau năm 2020 sẽ được phát hành, trong đó nhấn mạnh mối liên hệ giữa đa dạng sinh học, sức khỏe con người và hành tinh.
Hình ảnh: UNEP
Năm 1997
UNEP công bố Triển vọng Môi trường Toàn cầu đầu tiên.
Triển vọng Môi trường Toàn cầu đưa ra đánh giá rõ ràng về tình trạng môi trường và vạch ra những thách thức lớn nhất mà hành tinh đang phải đối mặt.
Nguồn ảnh: UN Photo/Evan Schneider
Năm 1998
Các quốc gia thông qua Công ước Rotterdam.
Công ước này sẽ giúp các nước đang phát triển đưa ra quyết định sáng suốt về việc có nên nhập khẩu nhiều loại thuốc trừ sâu và hóa chất công nghiệp, tránh việc họ vô tình chấp nhận các chất ô nhiễm nguy hiểm tiềm tàng.
Nguồn ảnh: pic.int
Năm 2001
Các quốc gia thông qua Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy.
Hiệp ước bảo vệ sức khỏe con người và môi trường khỏi các hóa chất nguy hiểm bằng cách hạn chế và loại bỏ việc sản xuất, buôn bán và sử dụng chúng.
Hình ảnh: UN Photo/Mark Garten
Năm 2001
Các quốc gia thông qua Công ước Carpathian.
Hiệp ước này giúp bảo vệ Dãy núi Carpathian, khu vực có một số khu rừng lâu đời nhất ở châu Âu và hơn một nửa số gấu và chó sói của lục địa này. Công ước đã tạo ra những nỗ lực trên khắp dãy núi để bảo vệ đa dạng sinh học và hỗ trợ các cộng đồng sống phụ thuộc vào các đỉnh núi để kiếm sống.
Hình ảnh: UNEP
Năm 2007
Ban khí hậu đoạt giải Nobel.
Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu được trao giải Nobel Hòa bình vì đã lập biểu đồ tác động của biến đổi khí hậu do con người gây ra và đặt nền tảng cho hành động toàn cầu nhằm hạn chế phát thải khí nhà kính. Thông qua các báo cáo khoa học mà tổ chức này đã ban hành trong nhiều thập kỷ qua, IPCC đã cho thấy những tác động tàn phá tiềm tàng của biến đổi khí hậu đối với hành tinh và nhân loại.
Nguồn ảnh: IPCC
Năm 2008
UN-REDD ra mắt.
Mối quan hệ đối tác đa cơ quan này hỗ trợ 65 quốc gia trong việc giảm phát thải liên quan đến rừng, nâng cao trữ lượng các-bon rừng và củng cố quyền bản địa. Công trình của nó đã làm nổi bật lên những tác động tàn khốc của nạn phá rừng đối với sức khỏe và sự phát triển của con người. Nó cũng đã vô địch Thử thách Gigaton Xanh, một mối quan hệ đối tác công tư đầy tham vọng nhằm xúc tác tài trợ để cung cấp 1 gigaton giảm phát thải vào năm 2025 và hàng năm sau đó.
Năm 2012
Các quốc gia thành lập Diễn đàn liên chính phủ về Đa dạng sinh học và Dịch vụ Hệ sinh thái.
Cơ quan độc lập cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách thông tin đáng tin cậy về đa dạng sinh học và tác động của nó đối với sự phát triển và nền kinh tế. Trong một báo cáo mang tính bước ngoặt năm 2019, nó đã phát hiện ra rằng 1 triệu loài đang bị đe dọa tuyệt chủng.
Năm 2015
Các nhà lãnh đạo thế giới ký Hiệp định Paris.
Hội nghị lần thứ 21 của các bên trong Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc, còn được gọi là COP 21, dẫn đến một thỏa thuận khí hậu mang tính bước ngoặt. Tại cuộc họp ở Paris, Pháp, 196 bên cam kết một hiệp ước ràng buộc pháp lý để hạn chế sự nóng lên toàn cầu xuống dưới 2, tốt nhất là 1,5 độ C, so với mức tiền công nghiệp.
Hình ảnh: UN Climate Change
Các quốc gia thông qua Chương trình nghị sự 2030 và các Mục tiêu Phát triển bền vững.
Kế hoạch chi tiết của nhân loại cho một tương lai tốt đẹp hơn, 17 mục tiêu là một phần của chương trình nghị sự toàn cầu mới về phát triển bền vững. Một số tập trung đặc biệt vào các vấn đề môi trường, nhưng rõ ràng là khía cạnh môi trường là rất quan trọng đối với việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
Nguồn ảnh: UN
Năm 2017
Thế giới cam kết vì một hành tinh không ô nhiễm.
Tại phiên họp thứ ba của Đại hội đồng Môi trường LHQ ở Nairobi, thế giới đã cam kết vì một hành tinh không ô nhiễm để cải thiện cuộc sống của hàng tỷ người trên toàn cầu bằng cách làm sạch đất, không khí và nước của chúng ta.
Hình ảnh: UNEP/Igor Riabchuk
Năm 2020
Tổng thư ký phát biểu tại State of the Planet.
António Guterres có bài phát biểu mang tính bước ngoặt kêu gọi các quốc gia mở rộng quy mô đáng kể tham vọng về môi trường. Ông nói rằng “tạo hòa bình với thiên nhiên là nhiệm vụ quan trọng của thế kỷ 21”.
Nguồn ảnh: UN
Năm 2021
Thập kỷ của LHQ về khôi phục hệ sinh thái được phát động.
Ngày Môi trường Thế giới năm 2021 đánh dấu sự khởi đầu của Thập kỷ Phục hồi Hệ sinh thái của Liên hợp quốc, nhằm huy động hàng trăm triệu người để ngăn chặn và đảo ngược sự suy thoái của các hệ sinh thái. Từ nay đến năm 2030, việc phục hồi các hệ sinh thái trên cạn và dưới nước bị phá hủy do phát triển có thể tạo ra giá trị 9 nghìn tỷ đô la Mỹ cho xã hội loài người.
Thập kỷ của Liên hợp quốc về Khoa học Đại dương vì Phát triển Bền vững bắt đầu.
Nó cung cấp một khuôn khổ chung để đảm bảo rằng khoa học có thể hỗ trợ các hành động của các quốc gia nhằm quản lý bền vững các đại dương và đạt được Chương trình nghị sự 2030. Hàng hóa và dịch vụ từ đại dương tạo ra 2,5 nghìn tỷ đô la Mỹ mỗi năm và đóng góp hơn 31 triệu việc làm toàn thời gian trực tiếp. 
Nguồn ảnh: The Ocean Decade
Quá trình sản xuất nhiên liệu pha chì chấm dứt.
Năm 2021 đánh dấu sự kết thúc của xăng pha chì trên toàn thế giới, sau chiến dịch kéo dài gần hai thập kỷ của Đối tác toàn cầu về Nhiên liệu sạch và Xe cộ do UNEP đứng đầu. Xăng pha chì gây ra bệnh tim, đột quỵ và ung thư. Cấm xăng pha chì có thể ngăn ngừa hơn 1,2 triệu ca tử vong sớm mỗi năm.
Nguồn ảnh:UNEP
Hội đồng nhân quyền LHQ tôn trọng quyền môi trường.
50 năm sau lần đầu tiên được ghi nhận như một Nguyên tắc trong Tuyên bố năm 1972, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc thông qua một nghị quyết công nhận quyền của con người đối với một môi trường trong sạch, lành mạnh và bền vững.
Nguồn ảnh: UNICEF/Josue Mulala
Năm 2022
Thỏa thuận mốc hạn chế ô nhiễm nhựa.
Tại kỳ họp thứ năm của Hội đồng Môi trường Liên hợp quốc ở Nairobi, một nghị quyết lịch sử được tán thành nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa và xây dựng một thỏa thuận ràng buộc pháp lý quốc tế vào năm 2024. Nghị quyết giải quyết toàn bộ vòng đời của nhựa, mỗi năm ước tính có khoảng 11 tỷ tấn nhựa xâm nhập vào các đại dương trên thế giới, gây bệnh cho các sinh vật biển và thường kết thúc trong chuỗi thức ăn của con người.
Thế giới kỷ niệm 50 năm Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường Con người
Năm mươi năm sau hội nghị năm 1972; đại diện chính phủ, các tổ chức quốc tế, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, các nhà hoạt động, thanh niên, xã hội dân sự và các bên liên quan khác tập trung tại Stockholm – và hầu như tham gia từ khắp nơi trên toàn cầu – trong một cuộc họp quốc tế về môi trường. Cuộc họp phản ánh 50 năm hành động vì môi trường toàn cầu và đóng vai trò là bàn đạp để đẩy nhanh việc thực hiện Thập kỷ hành động của Liên hợp quốc.
Tham khảo báo cáo đầy đủ trên trang web của stockholm50 trong đường link sau: https://www.stockholm50.global/news-and-stories/environmental-moments-stockholm50-timeline
